Trúc Lam biên dịch
11-4-2025
Tóm tắt: Tin tức có phần đáng khích lệ trong tuần này
Tôi rất vui khi thấy có nhiều người tham gia cuộc biểu tình “Đừng Đụng Tới” (Hands Off) hồi thứ Bảy tuần trước: Hơn 1.200 cuộc biểu tình đã được tổ chức trên khắp 50 tiểu bang — thu hút khoảng 3 triệu người tham gia. Ngay cả các tiểu bang đỏ như Alaska, Wyoming, South Dakota và Kentucky cũng có các cuộc biểu tình đông đảo.
Trên khắp đất nước, những người biểu tình đều ôn hòa, lịch sự và tôn trọng nhau; bầu không khí vui tươi và hân hoan — nhưng đầy quyết tâm.
Có những lý do khác để hy vọng khiêm tốn trong tuần này. Sau đây là:
1. Sự rút lui đột ngột của Trump về thuế quan
Trump đã gọi thuế quan là chìa khóa cho sự thịnh vượng của Hoa Kỳ và nói rằng chiến tranh thương mại có thể giành chiến thắng một cách dễ dàng. Nhưng các nhà đầu tư lại nghĩ khác, và hôm thứ Tư [ngày 9-4-2025], Trump quyết định rằng, có lẽ các nhà đầu tư đã đúng. Đó là một sự rút lui lớn và đáng xấu hổ.
Sau khi nhiều tài sản của Hoa Kỳ bay mất và một sự tháo chạy khỏi thị trường trái phiếu, Trump đã tuyên bố tạm dừng trong 90 ngày đối với chính sách thuế “giải phóng” tồi tệ nhất của ông ta đối với hầu hết các nước, ngoại trừ Trung Quốc.
Ngay cả sau khi Trump rút lui, hôm qua thị trường chứng khoán vẫn tiếp tục lao dốc, báo hiệu mối lo ngại mới của các nhà đầu tư về cuộc chiến thương mại đang xấu đi với Trung Quốc và những tác động bất ổn về thuế quan của Trump. Trên thị trường trái phiếu chính phủ, Kho bạc Hoa Kỳ lại bắt đầu bán tháo, với lãi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 10 năm tăng lên khoảng 4,4%, mức cao nhất kể từ tháng 2.
Cơn áp thuế điên cuồng, lúc áp lúc không của Trump đang làm suy yếu thêm niềm tin của công chúng vào chế độ của ông ta (xem mục số 7 bên dưới).
2. Trump không thể thắng trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc vì ông ta đã cắt đứt mối quan hệ với các nhà cung cấp khác. Đương nhiên rồi.
Sau khi Trung Quốc trả đũa thuế quan của tuần trước, áp dụng mức thuế 84% đối với tất cả hàng hóa của Mỹ, Trump đã tăng thuế đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc lên tổng cộng 145%.
Nhưng đối đầu với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong một cuộc chiến thương mại, đòi hỏi phải có các nhà cung cấp thay thế và đáng tin cậy, nhưng Trump đã ngu ngốc cắt đứt hết rồi.
Ông ta dường như tin rằng mình có thể đạt được thỏa thuận với các đối tác truyền thống như Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan để hợp tác chống lại Trung Quốc. Nhưng các khoản thuế bất ngờ của Trump đối với các nước này, gồm cả mức thuế điên rồ 46% của ông ta áp lên Việt Nam, đã khiến họ sợ hãi — vì vậy họ không sẵn sàng làm nhà cung cấp thay thế.
Trung Quốc đã tìm cách tận dụng mọi sự rạn nứt, cử bộ trưởng ngoại giao của mình đến gặp những người đồng cấp Nhật Bản và Hàn Quốc.
Chỉ là chính sách kinh tế vụng về, kém cỏi của Trump đang làm suy yếu niềm tin của công chúng.
3. Đảng Dân chủ nhìn thấy sự quan tâm gia tăng trong việc tranh cử.
Một phần là do điều này và những điều kinh hoàng khác (như vụ rò rỉ tin mật trong nhóm trò chuyện Signal hồi tuần trước và sự hỗn loạn của Elon Musk đang diễn ra), đảng Dân chủ đang chuẩn bị tiến sâu hơn vào vùng đỏ trong chiến dịch tranh cử năm tới.
Ba ứng cử viên Thượng viện đã tung ra các đề nghị của họ trong tuần này và những người tuyển dụng của đảng đang báo cáo rằng, sự quan tâm gia tăng từ các ứng cử viên ở các vùng khó giành chiến thắng.
Trong số các lĩnh vực quan tâm: Một quận hạt của bang Iowa hiện do Dân biểu Cộng hòa Zach Nunn nắm giữ (chắc chắn sẽ cảm nhận được tác động về chính sách thuế của Trump); hai ứng cử viên tiềm năng ở Pennsylvania và Michigan đã mất việc hoặc rời bỏ công việc do chính quyền Trump, mang đến cho họ một câu chuyện mạnh mẽ trên đường vận động tranh cử; hai cựu đại diện đang cân nhắc việc quay trở lại các quận hạt chiến trường ở khu vực Rust Belt; và ít nhất hai quận ở Virginia do Dân biểu Cộng hòa Rob Wittman và Jen Kiggans nắm giữ, mà đảng Dân chủ tin rằng ngày càng có nhiều sự chú ý nhờ phản ứng dữ dội đối với cơn sốt cắt giảm chi phí của chính phủ của Elon Musk.
Trong khi đó, cựu Dân biểu Wiley Nickel (Dân chủ – bang North Carolina) tuyên bố sẽ tranh cử vào Thượng viện với kế hoạch chỉ trích Thượng nghị sĩ Thom Tillis (Cộng hòa – bang North Carolina) vì không phản đối Trump. Đáng chú ý, video ra mắt của Nickel mở đầu bằng một cuộc tấn công vào Tillis vì không bỏ phiếu chống lại chính sách thuế [của Trump].
Mike Sacks trở thành đảng viên Dân chủ thứ tư tham gia cuộc đua với Dân biểu Mike Lawler (Cộng hòa – Bang New York). Lời cam kết trong chiến dịch của luật sư và cựu phóng viên truyền hình này là gì? Đó là “Giải cứu đất nước”.
Sự phấn khích mới từ đảng Dân chủ cũng đến khi Barack Obama có bài phát biểu chỉ trích gay gắt Trump hồi tuần này tại trường Hamilton College, mà cựu tổng thống dự định là một cách tiếp cận để đảng Dân chủ noi theo.
Obama cho biết, ông không tin rằng đảng Dân chủ cần phải lựa chọn giữa việc chỉ trích Trump về các vấn đề thực tế (như giá cả hàng tạp hóa) hoặc chỉ trích ông ta về việc ông ta từ chối nền dân chủ và pháp quyền, bởi vì Trump không thể đe dọa đến cuộc sống bình thường của hầu hết người Mỹ, nếu ông ta không chà đạp lên nền dân chủ của chúng ta.
4. Đảng Dân chủ đang lên kế hoạch tổ chức một vòng gặp mặt cử tri tại các thị trấn ở những khu vực do đảng Cộng hòa nắm giữ, để chỉ trích đảng Cộng hòa
Khi một kỳ nghỉ khác bắt đầu, đảng Dân chủ nhìn thấy một cơ hội khác để tấn công đảng Cộng hòa đang gặp khó khăn vì đã thu hẹp các buổi tiếp xúc cử tri ở các thị trấn và các diễn đàn mở khác. Đứng đầu danh sách, mục tiêu tiếp xúc tại thị trấn của họ trong kỳ nghỉ sắp tới là, Richard Hudson, Chủ tịch Ủy ban Quốc hội đảng Cộng hòa Quốc gia Bắc Carolina, người đã nói với đại diện của đảng Cộng hòa hồi tháng trước rằng, hãy ngừng tổ chức các cuộc tiếp xúc trực tiếp tại các thị trấn.
5. Việc Trump sa thải Timothy Haugh theo lời thúc giục của Laura Loomer gây ra sự bất đồng rộng rãi trong lưỡng đảng.
Nhân vật chuyên tung nhiều thuyết âm mưu, Laura Loomer — đúng vậy, bà ta cho rằng vụ 11/9 là do nội gián, bà ta công khai ủng hộ tại một hội nghị của những người theo chủ nghĩa dân tộc da trắng rằng bà là người ủng hộ da trắng, bà đã nói trong chiến dịch rằng, nếu [cuộc đua tổng thống] mà Kamala Harris, người mang dòng máu Ấn Độ, giành chiến thắng, thì “Nhà Trắng sẽ có mùi cà ri, và các bài phát biểu tại Nhà Trắng sẽ được hỗ trợ bởi một tổng đài điện thoại” — đang ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng của Trump về việc tuyển dụng đội ngũ chính sách đối ngoại của ông.
Theo sự thúc giục của Loomer, tuần này Trump đã sa thải Tướng Timothy Haugh, một vị tướng bốn sao từng là người đứng đầu cả Cơ quan An ninh Quốc gia và Bộ Tư lệnh Không gian mạng Hoa Kỳ.
Việc sa thải Haugh đã gây sốc cho các nhà lập pháp và các cựu quan chức an ninh quốc gia, những người mô tả hành động bất ngờ này là một hành động “lạnh lùng” sẽ gây tổn hại đến khả năng phòng thủ mạng của Hoa Kỳ và “trải thảm đỏ” cho các cuộc tấn công vào các mạng lưới quan trọng của các đối thủ nước ngoài. Các nhà lập pháp ở cả hai đảng đều rất tức giận về vụ sa thải, họ cho rằng điều này làm suy yếu nghiêm trọng các nỗ lực an ninh quốc gia của đất nước.
6. Đảng Cộng hòa bị chia rẽ về chính sách thuế quan
Bảy thượng nghị sĩ Cộng hòa cho rằng chính sách thuế của Trump là chính sách tồi tệ, những người này đồng bảo trợ cho Đạo luật Rà soát Thương mại, đạo luật này sẽ tái khẳng định thẩm quyền về thương mại của Quốc hội và cho phép Quốc hội cân nhắc về các mức thuế mới. Bảy người đó là: Chuck Grassley (Cộng hòa – bang Iowa), Jerry Moran (Cộng hòa – bang Kansas), Lisa Murkowski (Cộng hòa – bang Alaska), Thom Tillis (Cộng hòa – bang North Carolina), Todd Young (Cộng hòa – bang Indiana), Mitch McConnell (Cộng hòa – bang Kentucky) và Susan Collins (Cộng hòa – bang Maine).
7. Số liệu thăm dò về những người ủng hộ Trump tiếp tục giảm
Một cuộc thăm dò của Economist-YouGov (được thực hiện từ ngày 5 tháng 4 đến ngày 8 tháng 4) cho thấy, tỷ lệ chấp thuận của Trump giảm xuống còn 43% từ 48% cách nay hai tuần, với 80% người Mỹ cho rằng mức thuế sẽ làm tăng giá những thứ họ mua.
Kể từ ngày nhậm chức, Trump đã mất 29 điểm trong số cử tri từ 18-29 tuổi, 14 điểm trong số cử tri từ 30-44 tuổi và 8 điểm trong số cử tri từ 65 tuổi trở lên.
Một cuộc thăm dò của Navigator (được thực hiện từ ngày 3 tháng 4 đến ngày 7 tháng 4) cho thấy, sự chấp thuận về kinh tế của Trump ở mức tệ nhất từ trước đến nay, với 58% người Mỹ có quan điểm không thuận lợi về thuế quan, so với chỉ 30% thuận lợi. Nhìn chung, Trump có 44% chấp thuận so với 53% không chấp thuận.
Cuộc thăm dò mới nhất của Quinnipiac (được thực hiện từ ngày 3 tháng 4 đến ngày 7 tháng 4) cho thấy 72% cử tri cho rằng chính sách thuế của Trump sẽ gây tổn hại đến nền kinh tế trong ngắn hạn, gồm 77% cử tri độc lập và 44% cử tri từ đảng Cộng hòa. Nhìn chung, Trump có 41% chấp thuận và 53% không chấp thuận.
8. Tòa án tiếp tục đáp trả Trump
Hôm thứ năm, Tối cao Pháp viện đã chấp thuận lệnh của thẩm phán, yêu cầu chính phủ “tạo điều kiện và thực hiện việc hồi hương” một người di cư Salvador bị trục xuất sai trái đến một nhà tù khét tiếng ở El Salvador.
Các thẩm phán liên bang ở cả hai tiểu bang New York và Texas đã chặn việc trục xuất những người đàn ông Venezuela có khả năng bị trục xuất theo lệnh của chính quyền Trump, viện dẫn Đạo luật Kẻ thù nước ngoài.
Trong khi đó, một thẩm phán liên bang đã ra lệnh cho Trump khôi phục quyền tiếp cận của hãng tin AP (Associated Press) vào các sự kiện ở Nhà Trắng, sau khi Trump cấm hãng tin này vì tiếp tục gọi vùng biển giữa các tiểu bang phía nam và Mexico là “Vịnh Mexico”.
9. Văn phòng Tổng Biện lý Sự vụ (Solicitor General) mất rất nhiều nhân tài
Văn phòng Tổng Biện lý Sự vụ dự kiến sẽ mất ít nhất một nửa trong số 16 luật sư trợ lý vì lo ngại về Bộ Tư pháp của Trump. Đây là một cuộc di cư bất thường, làm dấy lên câu hỏi về khả năng giành chiến thắng tại Tối cao Pháp viện của chế độ Trump (Tiết lộ: Tôi từng làm việc tại Văn phòng Tổng Biện lý Sự vụ).
10. Ngân sách của đảng Cộng hòa sẽ gây hỗn loạn
Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã phê duyệt một bản thiết kế ngân sách yêu cầu họ phải cắt giảm 1.500 tỷ đô la chi tiêu.
Mục tiêu của Trump và đảng Cộng hòa là thông qua một đợt cắt giảm thuế lớn khác, giống như đợt trước, chủ yếu là làm lợi cho các tập đoàn lớn và người giàu. Nhưng cách duy nhất để họ có thể cắt giảm gần 1.500 tỷ đô la là cắt giảm An sinh xã hội, Medicare và Medicaid.
Tôi đưa điều này như một lý do nhỏ cho hy vọng khiêm tốn vì việc cắt giảm các chương trình phổ biến này để giảm nhiều thuế cho các tập đoàn lớn và những người giàu, sẽ là hành động tự sát về mặt chính trị.
11. Musk đang biến mất
Cuối cùng, quý vị có nhận thấy rằng, quý vị hầu như không nghe thấy gì về Elon Musk trong tuần này không? Có thể là do ảnh hưởng của ông ta tại Nhà Trắng đang nhanh chóng biến mất.
Một phần lý do là Elon dường như không thích chính sách thuế quan (ông ta đã mất khoảng 31 tỷ đô la kể từ ngày 2 tháng 4, khi Trump công bố chúng, theo Chỉ số Tỷ phú Bloomberg).
Hôm thứ Hai, Peter Navarro, cố vấn thương mại của Trump, nói trên CNBC rằng, Musk không phải là “nhà sản xuất ô tô” mà là “người lắp ráp ô tô” vì Tesla, công ty xe điện của Musk, phụ thuộc vào các bộ phận từ khắp nơi trên thế giới.
Musk đã phản pháo hôm thứ Ba, gọi Navarro là “kẻ ngốc” và “ngốc hơn cả một bao gạch” trong một bài đăng trên X. Sau đó, trong ngày, Musk đăng tiếp: “Điều đó thật bất công với gạch” và gọi Navarro là “Peter Retarrdo” (ND: Tức Peter, kẻ chậm phát triển).
Karoline Leavitt, thư ký báo chí Nhà Trắng, cố gắng giảm nhẹ sự căng thẳng bằng cách nói rằng “Con trai vẫn là con trai”. Đúng vậy, và thanh thiếu niên vẫn là thanh thiếu niên.
12. Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) đang chìm
Đa số mọi người không thích DOGE và dường như nó đang chìm. Cơ quan An sinh Xã hội đang rút lại các khoản cắt giảm dịch vụ điện thoại [hỗ trợ những người lãnh an sinh xã hội] do DOGE dẫn đầu.
Bản thân DOGE hiện đang bị Cơ quan thẩm định trách nhiệm của Chính phủ kiểm toán về quyền truy cập và sử dụng dữ liệu nhạy cảm của chính phủ.
Và Tony Fabrizio, người thực hiện các cuộc thăm dò ý kiến của cử tri cho Trump, phát hiện ra rằng, phần lớn cử tri của Trump phản đối các nỗ lực cắt giảm Medicaid.
***
Vở kịch kinh hoàng về Trump vẫn đang tiếp diễn. Tôi gửi đến quý vị những lý do nhỏ bé này với hy vọng khiêm tốn nhằm nhắc nhở quý vị rằng, vẫn còn một số lý do để lạc quan.
Cuộc đấu tranh sẽ kéo dài và khó khăn, nhưng sức mạnh của sự tử tế giống như những chồi xanh của mùa xuân — nhỏ bé và mong manh nhưng cuối cùng cũng đủ mạnh mẽ để vượt qua sự khắc nghiệt và tàn ác của chế độ này.
Nguồn: Tiếng Dân